For International Patients ➔SAĞLIK REHBERİ ‣ KÖŞE YAZILARI
SAĞLIK REHBERİ ‣ KÖŞE YAZILARI
Burtom Özlüce Tıp Merkezi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Tekin Akciğer Kanserinde Erken Tanı ve Tedavi ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.Akciğer kanseri dünya genelinde kanser nedeni ile meydana gelen ölümler arasında birinci sırada yer almaktadır.Dünyada kanser nedeni ile meydana gelen ölümlerin %19’unun nedeni akciğer kanseridir. Akciğer kanserine neden olan başlıca etkenler şunlardır.
Sigara İçilmesi: Akciğer kanserinin risk faktörleri arasında en önemli olandır. Sigara dumanı içinde bulunan ve sayıları 4000’den fazla olan çeşitli kimyasal maddeler arasın da 50 kadarının kanserojen etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Akciğer kanserlerinin %80’inden fazlası sigara içilmesi sonucu meydana gelmektedir. Sigara içmediği halde sigara dumanını soluyan kişilerde de akciğer kanseri riski yüksektir.
Mesleksel ve Çevresel Faktörler, Kimyasallar: Çeşitli işyerlerinde üretim süreçleri sırasında kullanılan veya yaşanılan çevrede karşılaşılan bazı kimyasal maddeler ve fiziksel etkenler kansere yol açabilir. Bunlar arasında akciğer kanserine yol açan etkenlerden en çok bilinen asbesttir. Asbest dışında iyonizan radyasyon, radon gazı, nikel-krom gibi bazı ağır metaller, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, arsenik, kristal silis tozu gibi çeşitli etkenler de akciğer kanserine yol açabilir.
Hava Kirliliği: Özellikle endüstrinin yoğun olduğu ve trafiğin kalabalık olduğu yerleşim yerlerinde oluşan kentsel hava kirliliğinin ve iç mekanlarda meydana kapalı ortam hava kirliliğinin akciğer kanseri meydana gelmesinde etkisi vardır. Tandır, ekmek fırınları, mangal, odun, tezek ateşi dumanlarını solumak da etkenlerdendir.
Ailevi, Genetik Faktörler: Birinci derece yakınlarında akciğer kanseri öyküsü olanlarda akciğer kanseri riski yüksektir. Bununla birlikte akciğer kanseri oluşunda kesin bir genetik geçiş söz konusu değildir. Aile bireylerinde kanser riskinin yüksek olmasında, kişilerin aynı ortamda yaşamış olmasının ve benzer alışkanlıklara sahip olmasının da rolü olabilir.
Diğer Faktörler: Akciğer kanseri eğitim düzeyi düşük olan, alt sosyoekonomik sınıflardaki kişilerde ve zencilerde daha sık görülmektedir. Geçirilmiş akciğer tüberkülozu gibi bazı hastalıkların yaptığı akciğer hasarı bölgelerinde de akciğer kanseri gelişebilmektedir.
Akciğer kanserleri şikayet, belirti vermeye başladığı zaman büyük oranda ileri evrede olmaktadır bu nedenle maalesef bu şekilde teşhis edilen hastalarda yaşama süresi kısa olmaktadır. Ülkemizde akciğer kanseri tanısı konulan 100 hastadan 9’u beş yıl yaşayabilmektedir. Bazı kanser türlerinde örneğin kalın bağırsak, meme, serviks kanserlerinde erken dönemde kanser tanısı konulması için tarama programları mevcuttur. Akciğer kanseri için 1970 yıllarda akciğer grafisi ve balgam patolojik incelemesini kapsayan çalışmalar yapılmış ancak kanserden ölüm oranlarını düşürmedikleri için kabul görmemiştir.
Akciğer tomografisinde akciğerdeki milimetrik ölçülerdeki lezyonların saptanabilmesi nedeniyle bu tarama çalışmalarına tomografi ile yeniden başlanmıştır. 2011 yılında yayınlanan Amerika çalışması en büyük çaplı çalışmadır, akciğer tomografisi ile taramanın akciğer kanseri ölümlerini %20 azalttığı saptanmıştır..2020 yılında yayınlanan Belçika ve Hollanda çalışmasında akciğerlerin tomografi ile incelenmesiyle akciğer kanserinden 10 yıl sonraki ölümlerin %24 oranında azaldığı saptanmıştır. Bu çalışmalar sonrasında yukarıda sayılan kanser türlerinde olduğu gibi, akciğer kanserinin de erken teşhis edilmesi ve ölümlerin azaltılması amacıyla kanser tarama programları gündeme gelmiştir. Dünyada bir çok meslek örgütü riskli kişilerde tomografi ile takibi içeren bir program olarak önermektedir.
Kimlere akciğer kanser taraması önerilir:
55-77 yaş arasında, günde 1 paket 30 yıl ve üzeri sigara içmiş, halen içen veya bırakmış ancak bırakalı 15 yıl olmamış kişilerin tomografi ile yıllık takibi önerilmektedir.
Sigara içme süresinin günde 1 paket 20 yıl, yaş aralığını da 50-80 yıl olarak öneriler de mevcuttur.
Bu sigara içme süresi ve yaş uyumu olmasa da bazı riskli hastalarda da tarama yapılması önerilmektedir.
Bu şartları taşıyan kişilerde akciğer kanserine ait hiç bir şikayet olmadan hastalığın erken teşhis edilmesi ve erkenden tedavi edilmesi ile tam iyileşme amaçlanmaktadır.Yapılan geniş çaplı çalışmalar ve kişisel deneyimler tomografi taramaları ile kanserlerin büyümeden ve yayılmadan saptanıp tedavi edilmesinin ölüm oranlarını azalttığını göstermektedir. Bu nedenle meme, kalın bağırsak, serviks kanserlerinde olduğu gibi akciğer kanser tarama programlarının yapılması yararlıdır.
Uzm. Dr. Tekin Atak
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Burtom Özlüce Tıp Merkezi
Burtom Web ve Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncellenme Tarihi: 13 Temmuz 2023
