Hemogram (tam kan sayımı); enfeksiyon, lösemi (kan kanseri) ve kansızlık gibi birçok hastalığın tanısını koyabilmek için yapılan kolay, pratik ve güvenilir bir testtir. Kan içeriğinde bulunan hücreler ve bu hücrelerin büyüklük, renk, dağılım gibi özellikleri incelenir. Sadece tanı koymak için değil birçok hastalığın ayırıcı tanısında da kullanılmaktadır. Toplardamarlar yüzeysel olduğu için genellikle bu damarlardan bir miktar kan alınarak özel cihazlarla otomatik sayım yoluyla incelenerek test yapılır. Alyuvar (kırmızı kan hücreleri), akyuvar (beyaz kan hücreleri), trombosit gibi birçok parametreyi içeren hemogram testi günümüz tıbbında vazgeçilmez ve hemen her zaman başvurulan çok önemli bir testtir.
Hemogram damardan alınan kan örneğinin içeriğindeki farklı hücrelerin özel cihazlarla sayılması işlemidir. Hemogram testi CBC (Complete Blood Count) yani ‘tam kan sayımı’ olarak da isimlendirilir. Hemogram testi için gerekli olan kan; yüzeysel seyri nedeniyle kan alınması kolay olduğu için toplardamarlardan alınır. Yetişkinlerde genellikle kollardaki damarlardan, çocuklarda el sırtındaki damarlardan ve yenidoğanda ise topuktan kan örneği alınır.
- Anemi (kansızlık) ayırıcı tanısı: demir eksikliği anemisi, megaloblastik anemi, makrositik anemi, aplastik anemi
- Kanama ve pıhtılaşma bozuklukları: İdiyopatik trombositopenik purpura, trombositopeni, trombositoz
- Enfeksiyon hastalıkları: sistemik ve lokal (bölgesel) enfeksiyonlar
- Lösemi
- Lenfoma
- Polistemia vera
- Lenfadenopati (Lenf bezlerinde büyüme)
- Splenomegali (Dalak büyümesi)
- Talasemi türleri
- Alerji
- Hepatit gibi karaciğer hastalıklarının takibi
Hemogram ne için yapılır?
- Kemoterapi alan hastaların ilaçlara bağlı kan hücre değerlerinde değişiklik olup olmadığının takip edilmesi için,
- Trafik kazası, ameliyat, mide kanaması gibi durumlardan sonra kanama ciddiyetinin takip edilmesi için,
- Biyopsi, ameliyat gibi girişimsel işlemlerin öncesinde trombosit seviyesine bakılarak kanamaya meyil durumun araştırılmasında,
- Kan veya kan bileşenleri nakli sonrası değerlendirme için,
- Halsizlik, solukluk, çabuk yorulma, kanamaya meyil, kanamanın kısa süre içinde durmaması, kemik ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, sık sık enfeksiyöz hastalık geçirme gibi şikayetleri olan hastaların tanısının koyulması için yapılan bir testtir.
Hemogram testinde HGB (hemoglobin), WBC (beyaz küre sayısı), PLT (trombositler), HTC (hematokrit), MCH, RBC, RDW, lenfosit, monosit gibi birçok kan hücresinin değeri ölçülür. Bu parametrelerin bazıları doğrudan ölçümlerle elde edilirken bazıları da doğrudan ölçüm sonuçları çeşitli formüllerde kullanılarak elde edilir.
Hemogram WBC nedir?
WBC (White Blood Cell); beyaz kan hücrelerinin (lökositler, akyuvarlar) sayılması işlemidir. Bu hücreler vücudun enfeksiyonlarla savaşmasında görevlidirler. Beyaz kan hücrelerinin; lenfosit, nötrofil, bazofil, eozinofil, monosit gibi farklı türleri vardır. Hemogramda tüm bu hücrelerin ayrı ayrı değeri ve yüzdelik olarak oranları belirtilir.
Hemogram HBG nedir?
HGB; hemoglobin kelimesinin kısaltılmış halidir. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde (eritrosit, alyuvar) belli bir oranda bulunan, oksijen ve karbondioksitle bağlanabilen, eritrositlere kırmızı rengini veren bir yapıdır. Alyuvarların dokulara oksijen taşımasında görev alır. Düzeyi alyuvar düzeyiyle doğru orantılıdır. Bu nedenle kansızlık hakkında değerli bilgiler verir.
Hemogram PLT nedir?
PLT; platelet (trombosit, kan pulcukları) kelimesinin kısaltılmış halidir. Trombositlerin vücuttaki görevi kanamanın durdurulmasıdır. Kanama veya pıhtılaşma bozukluğu durumlarında platelet değeri önem taşır.
Hemogram MCH nedir?
MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin); ‘ortalama eritrosit hemoglobini’ değerini ifade eden bir testtir. Hemoglobin alyuvara kırmızı rengini verir. Hemoglobin eksikliğinde alyuvarlarda solukluk olabilir. Bu durum MCH değeriyle ölçülür. Kansızlığın bazı türlerinde eritrositlerde solukluk olması ayırıcı tanı açısından önemlidir.
Hemogram testi nasıl yapılır?
- Sonuçları etkileyebileceği için damar içine herhangi bir sıvı gitmeyen, damar yolu bağlı olmayan bir damar seçilir.
- Kan örneği alınacak damarın bulunduğu bölge dezenfektan ile temizlenir.
- Kan alınacak damarın üst tarafına turnike bağlanır. Turnike çok sıkı bağlanmaz ve uzun süre bağlı şekilde tutulmaz.
- Belirli miktarda kan örneği alınır.
- Kan örnekleri bekletilmeden EDTA içeren mor kapaklı tüplere konulur.
- EDTA kanın pıhtılaşmasını engelleyen bir maddedir. Ancak yine de tüp içerisinde pıhtı oluşmaması için kan tüpe alınır alınmaz 6-7 defa yavaşça altüst edilerek karıştırılır. Kesinlikle çalkalanmaz.
- Alınan kan örneği laboratuvara gönderilir. Özel cihazlar aracılığıyla ölçüm yapılır.
